Generative AI là gì? Cách sử dụng Gen AI hiệu quả

Generative AI, hay còn gọi là AI tạo sinh - công nghệ này không chỉ dừng lại ở việc cung cấp câu trả lời từ dữ liệu có sẵn, mà còn có thể tự tạo nên những nội dung hoàn toàn mới như bài viết, giọng nói, âm nhạc cho tới hình ảnh và video. Điều ấn tượng là các sản phẩm do Gen AI sản xuất đều mang tính sáng tạo, tự nhiên và càng ngày càng giống những sản phẩm do con người tạo ra.

Vậy Generative AI là gì? Làm sao để sử dụng Gen AI hiệu quả để hỗ trợ cho học tập, làm việc. Hãy cùng Trainocate Vietnam tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!

1. Generative AI là gì?

Generative AI (AI tạo sinh) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo (AI) tập trung vào việc tạo ra dữ liệu hoặc nội dung mới dựa trên các mẫu và thông tin mà hệ thống đã học được từ trước. Thay vì chỉ phân tích hay phản hồi dữ liệu có sẵn như AI truyền thống, Generative AI có khả năng sáng tạo ra thông tin hoàn toàn mới như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video, cho đến mã lập trình.

Sức mạnh của Generative AI nằm ở khả năng học sâu (Deep Learning) và xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), giúp nó hiểu ngữ cảnh, tái hiện phong cách và sáng tạo theo cách gần giống con người. Generative AI là bước tiến vượt bậc của trí tuệ nhân tạo, khi máy móc không chỉ “hiểu” mà còn có thể “tư duy” và sáng tạo như con người, mở ra kỷ nguyên mới cho đổi mới sáng tạo trong hầu hết mọi lĩnh vực.

2. Sự khác biệt của AI truyền thống và Gen AI

Mặc dù AI truyền thống và Generative AI đều thuộc cùng lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, nhưng mục tiêu, cách hoạt động và kết quả tạo ra của hai loại này hoàn toàn khác nhau.

Khác biệt trong mục tiêu

• AI truyền thông: Được thiết kế để phân tích dữ liệu và đưa ra kết quả dựa trên khuôn mẫu sẵn có. Nó chủ yếu nhận diện, phân loại hoặc dự đoán — ví dụ như phát hiện khuôn mặt, dự đoán thời tiết hoặc đề xuất sản phẩm.
• Gen AI: Tập trung vào tạo ra dữ liệu mới, mô phỏng cách con người sáng tạo nội dung. Thay vì chỉ “hiểu” dữ liệu, nó sáng tạo dựa trên dữ liệu đã học.

Khác biệt trong cách thức hoạt động

• AI truyền thống: Thường dựa vào các thuật toán quy tắc hoặc mô hình học máy (Machine Learning) để rút ra kết luận từ dữ liệu có sẵn.
• Gen AI: Sử dụng mô hình học sâu (Deep Learning), đặc biệt là mạng nơ-ron thần kinh tiên tiến như giúp nó tạo ra nội dung hoàn toàn mới như văn bản, hình ảnh hay âm thanh.

3. Gen AI hoạt động như thế nào?

Generative AI hoạt động dựa trên các mô hình học sâu (Deep Learning) được huấn luyện bằng lượng lớn dữ liệu như văn bản, hình ảnh, âm thanh hoặc video. Trong quá trình huấn luyện, hệ thống học cách nhận biết cấu trúc, quy luật và mối quan hệ giữa các dữ liệu. Nhờ đó, khi người dùng nhập yêu cầu, mô hình có thể phân tích nội dung đầu vào, hiểu mục đích của câu lệnh và tạo ra kết quả mới dựa trên kiến thức đã học.

Generative AI có thể hiểu được yêu cầu của con người nhờ vào công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing – NLP). NLP giúp AI phân tích ngữ pháp, ngữ nghĩa và ngữ cảnh trong câu, từ đó xác định ý định của người dùng một cách chính xác. Kết hợp giữa NLP và các mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Models – LLMs), AI có thể phản hồi bằng nội dung có cấu trúc, hợp lý và phù hợp với ngôn ngữ tự nhiên của con người..

Các mô hình Generative AI phổ biến hiện nay gồm LLMs để sinh văn bản và mã lập trình, Diffusion Models để tạo hình ảnh hoặc video, và GANs (Generative Adversarial Networks) để sinh dữ liệu mới dựa trên việc đối chiếu giữa hai mô hình. Nhờ cơ chế này, Generative AI có khả năng tạo ra nội dung mới từ dữ liệu sẵn có và phản hồi linh hoạt theo yêu cầu của người dùng.

4. Các lợi ích của trí tuệ nhân tạo tạo sinh

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) mang lại nhiều lợi ích trong công việc, học tập và sáng tạo nội dung nhờ khả năng tạo ra dữ liệu mới dựa trên thông tin đã học. Một số lợi ích chính gồm:

• Tăng hiệu quả làm việc: Generative AI có thể tự động tạo văn bản, hình ảnh, video hoặc mã lập trình, giúp tiết kiệm thời gian trong các công việc lặp lại như viết nội dung, thiết kế hoặc xử lý dữ liệu.

• Hỗ trợ sáng tạo nội dung: AI tạo sinh giúp người dùng phát triển ý tưởng mới, viết bản nháp, thiết kế mẫu, hoặc tạo nội dung minh họa nhanh chóng, hỗ trợ tốt cho các lĩnh vực như marketing, truyền thông, thiết kế và giáo dục.

• Cá nhân hóa trải nghiệm: Dựa trên dữ liệu người dùng, Generative AI có thể tạo ra nội dung hoặc gợi ý phù hợp với từng nhu cầu cụ thể, chẳng hạn như đề xuất học liệu, sản phẩm hoặc nội dung giải trí theo sở thích cá nhân.

• Hỗ trợ học tập và nghiên cứu: Generative AI có thể giải thích khái niệm, tóm tắt tài liệu, tạo ví dụ minh họa hoặc mô phỏng dữ liệu nghiên cứu, giúp người học và nhà nghiên cứu tiết kiệm thời gian trong quá trình tìm hiểu và phân tích thông tin.

• Ứng dụng trong doanh nghiệp: Trong môi trường kinh doanh, Generative AI hỗ trợ tạo báo cáo, viết nội dung tiếp thị, phân tích dữ liệu khách hàng và hỗ trợ chăm sóc khách hàng tự động.

Generative AI giúp con người làm việc nhanh hơn, sáng tạo hơn và tiếp cận thông tin hiệu quả hơn, trở thành công cụ hỗ trợ quan trọng trong nhiều lĩnh vực từ giáo dục, sáng tạo đến doanh nghiệp và nghiên cứu.

5. Các rủi ro mà trí tuệ nhân tạo tạo sinh đem lại

Bên cạnh những lợi ích rõ rệt, trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) cũng đặt ra nhiều thách thức cần được xem xét trong quá trình phát triển và ứng dụng.

• Độ chính xác của nội dung: Generative AI đôi khi tạo ra thông tin không chính xác hoặc thiếu kiểm chứng. Người dùng cần đánh giá và xác thực lại kết quả trước khi sử dụng.

• Vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ: Một số nội dung do AI tạo ra có thể bị ảnh hưởng bởi dữ liệu gốc trong quá trình huấn luyện, gây tranh cãi về quyền tác giả và quyền sử dụng.

• Rủi ro về đạo đức và lạm dụng: Generative AI có thể bị sử dụng để tạo thông tin sai lệch, hình ảnh hoặc video giả (deepfake), gây ảnh hưởng tiêu cực đến cá nhân và xã hội.

• Bảo mật dữ liệu: Việc nhập hoặc chia sẻ dữ liệu nhạy cảm cho các công cụ AI có thể tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ hoặc sử dụng sai mục đích.

• Phụ thuộc công nghệ: Lạm dụng Generative AI trong công việc sáng tạo có thể khiến người dùng giảm kỹ năng tư duy, viết lách hoặc thiết kế độc lập.

Nhìn chung, việc sử dụng Generative AI cần kết hợp giữa công nghệ và sự kiểm soát của con người để đảm bảo tính chính xác, minh bạch và an toàn cho người dùng cũng như cộng đồng.

6. Ứng dụng của Generative AI trong cuộc sống

Generative AI đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhờ khả năng tạo ra nội dung và dữ liệu mới. Việc sử dụng công nghệ này giúp con người làm việc hiệu quả hơn, hỗ trợ sáng tạo và mở rộng khả năng ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong đời sống hàng ngày.

• Giáo dục và đào tạo: Generative AI có thể hỗ trợ tạo nội dung học tập, tóm tắt tài liệu, giải thích khái niệm, tạo câu hỏi ôn luyện hoặc mô phỏng tình huống học tập. Một số công cụ còn giúp người học luyện ngoại ngữ thông qua hội thoại tự động.

• Marketing và truyền thông: Công nghệ AI tạo sinh được sử dụng để viết bài quảng cáo, sáng tạo ý tưởng chiến dịch, thiết kế hình ảnh minh họa hoặc tạo video giới thiệu sản phẩm. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí sản xuất nội dung.

• Sáng tạo nghệ thuật: Generative AI hỗ trợ tạo tranh, nhạc, video hoặc hoạt hình. Nhiều nghệ sĩ và nhà thiết kế sử dụng AI để phác thảo ý tưởng ban đầu hoặc kết hợp sáng tạo giữa con người và máy tính.

• Lĩnh vực công nghệ và lập trình: AI có thể sinh mã lập trình, gợi ý sửa lỗi hoặc hỗ trợ phát triển phần mềm nhanh hơn. Một số công cụ như GitHub Copilot giúp lập trình viên rút ngắn thời gian viết code.

• Y tế và nghiên cứu khoa học: Trong y tế, Generative AI được dùng để mô phỏng cấu trúc phân tử, tạo hình ảnh y khoa hoặc hỗ trợ nghiên cứu thuốc mới. Trong nghiên cứu, AI có thể tạo dữ liệu mẫu hoặc tóm tắt tài liệu khoa học.

• Giải trí và truyền thông số: AI tạo sinh giúp sản xuất video, âm thanh, nhân vật ảo hoặc trò chơi điện tử có nội dung đa dạng và sinh động hơn.

Nhờ khả năng linh hoạt và mở rộng, Generative AI đang trở thành một công cụ hỗ trợ thiết thực trong nhiều lĩnh vực của đời sống hiện đại, góp phần thay đổi cách con người học tập, làm việc và sáng tạo.

7. Cách sử dụng Gen AI hiệu quả

Để khai thác tốt các công cụ Generative AI (AI tạo sinh), người dùng cần hiểu rõ mục tiêu sử dụng và cách tương tác phù hợp với hệ thống. Việc sử dụng đúng cách giúp đạt kết quả chính xác, tiết kiệm thời gian và hạn chế rủi ro về nội dung.

• Xác định mục đích rõ ràng: Trước khi sử dụng, người dùng nên xác định mục tiêu cụ thể như viết nội dung, tìm ý tưởng, hỗ trợ học tập hay tạo hình ảnh. Mục tiêu rõ ràng giúp AI tạo ra kết quả phù hợp hơn.

• Viết yêu cầu (prompt) chi tiết: Hiệu quả của Generative AI phụ thuộc nhiều vào cách nhập yêu cầu. Nên sử dụng câu lệnh cụ thể, nêu rõ ngữ cảnh, phong cách hoặc định dạng mong muốn. Ví dụ: “Viết đoạn mô tả sản phẩm ngắn gọn, giọng thân thiện” cho kết quả tốt hơn so với yêu cầu chung chung.

• Kiểm tra và chỉnh sửa nội dung: Kết quả từ AI cần được người dùng xem lại để đảm bảo tính chính xác và phù hợp. Việc chỉnh sửa giúp nội dung đạt chất lượng tốt và tránh sai sót về thông tin hoặc ngữ nghĩa.

• Kết hợp giữa AI và kỹ năng con người: Generative AI chỉ nên được xem là công cụ hỗ trợ. Việc kết hợp khả năng sáng tạo, tư duy và kiến thức của con người với AI giúp nội dung có chiều sâu và độ tin cậy cao hơn.

• Cập nhật và học cách sử dụng công cụ mới: Các nền tảng Generative AI thay đổi và cải tiến liên tục. Người dùng nên thường xuyên cập nhật tính năng mới để sử dụng hiệu quả và an toàn hơn.

Lưu ý, không nên nhập dữ liệu cá nhân hoặc thông tin nhạy cảm vào công cụ AI để đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin. Khi sử dụng kết quả do AI tạo ra, bạn cần xem xét yếu tố bản quyền và tuân thủ quy định về sở hữu trí tuệ. Bạn chỉ nên coi các công cụ Gen AI như một công cụ hỗ trợ, không thay thế cho sự sáng tạo và tư duy con người. Việc kết hợp hiểu biết, kinh nghiệm cá nhân cùng khả năng tạo sinh của AI sẽ giúp nâng cao hiệu quả làm việc, đồng thời đảm bảo tính chính xác, đạo đức và an toàn trong quá trình sử dụng.

Một vài công cụ Gen AI phổ biến bạn có thể tham khảo

• ChatGPT (OpenAI): Là công cụ tạo văn bản và hội thoại dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn. ChatGPT có thể viết nội dung, tóm tắt thông tin, trả lời câu hỏi và hỗ trợ sáng tạo trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, marketing hoặc nghiên cứu.

• Copilot (Microsoft): Công cụ hỗ trợ làm việc bằng AI được tích hợp trong các sản phẩm của Microsoft như Word, Excel, PowerPoint và GitHub. Copilot giúp viết văn bản, tạo bảng tính, soạn email hoặc sinh mã lập trình nhanh và chính xác hơn.

• Gemini (Google): Là nền tảng AI tổng hợp của Google, có khả năng hiểu và tạo nội dung ở nhiều dạng như văn bản, hình ảnh và mã code. Gemini được tích hợp trong các sản phẩm như Google Search, Gmail và Docs, giúp người dùng tìm kiếm và xử lý thông tin hiệu quả hơn.

Đọc thêm: 8 phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) dành cho dân văn phòng

Kết luận

Generative AI là một bước phát triển quan trọng của trí tuệ nhân tạo, mở ra khả năng tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, âm thanh hay video dựa trên dữ liệu sẵn có. Công nghệ này đang được ứng dụng rộng rãi trong học tập, sáng tạo, nghiên cứu và kinh doanh, giúp con người làm việc nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, việc sử dụng Generative AI cũng cần đi kèm với ý thức trách nhiệm, kiểm chứng thông tin và tuân thủ các nguyên tắc về đạo đức, bảo mật và bản quyền. Khi được khai thác đúng cách, Generative AI sẽ trở thành công cụ hỗ trợ hữu ích, góp phần thúc đẩy đổi mới và sáng tạo trong nhiều lĩnh vực của đời sống hiện đại.